بازگشت
شرق میانه در آستانه روز های سر نوشت ساز
عبدالو کیل کوچی عبدالو کیل کوچی

صدای اعتراضات مردمی و خروش جنبش های رهایی بخش مردم ، شمال افریقا وشرق میانه را لرزاند .این خیزش های مردمی  بالاثر خود سوزی جوان سبزی فروش وتحصیلکرده تونسی بنام محمد ابو عزیزی ماه دسامبر سال 2010 میلادی را به ماه آغاز گر جنبش ها در شرق میانه مبدل کرد که در نتیجه آن بن علی دیکتا تور تونس سر نگون گردید ودیری نگذشت که دامنه قیام ها ، کاخ های ستم حاکمان مصری را بلرزه در آورد وبه حکومت سی ساله حسنی مبارک خاتمه داد ، سر انجام موج اعتراضات مردمی و گسترش روز افزون جنبش های ضد استبدادی کشور لیبیا ، الجزایر ودیگر کشور های شرق میانه از یمن گرفته تا بحرین ، عربستان ، اردن ،کویت وایران را در بر گرفت . جنبش مردمی در تونس نخست نشان داد که حمایت دولت های غربی از بن علی هیچ تضمینی برای ادامه نیست . بقول نویسنده سید محمد صادق لواسانی حوادث یکماه گذشته چنان سریع وشگفت انگیز بود که سرویس های امنیتی غرب را نیز شگفت زده کرد . در باره اعتراضات گسترده مردم تونس این نکته حائز اهمیت است که این جنبش تنها مر بوط بیک ماه گذشته نبوده بلکه ریشه ی از گذشته ها هم داشت . افزایش روز افزون فساد تورم وبیکاری باعث احساس سر خوردگی مردم تونس وشروع اعتراضات درین کشور شده است . البته اعتراضات صورت گرفته در پایتخت قسما نا خود آگاه رخ داد اما با وجود این وبا اندک ساز ماندهی وخرد شرکت کننده گان در اعتراضات خود ، مرحله ی از سازماندهی را بو جود آورد که در کل ، ترکیبی از فقر وتحقر مردم تونس را وا دار به پا خاستن واعتراض کرد . یکی از ساکنان ، سید بوزید در باره این فقر وتحقر میگوید روزانه از پدرم معادل 70 سنت میگیرم . در رابطه به انقلاب تونس سوالی که بو جود می آید این است که آیا انقلاب وتغیر، دستا ورد مطلوب وشرایط سیاسی واقتصادی ملموس برای تونس جدید به همراه خواهد داشت .

همچنان مفکوره خیزش های مردمی در مصر که منجر به سقوط حکومت سی ساله حسنی مبارک گردید ریشه های سابقه طولانی داشته وبقول خسرو شاهی در اواخر کم از کم شش ما قبل با حذف وطرد کاندیدا های همه احزاب وگرو های سیاسی کشور همراه بود .آغاز یک تحول بنیادی وریشه یی در مصر قابل درک وپیشبینی بود واصولا این حرکت عظیم مردمی بر ضد حکومت دیکتا توری سی ساله مبارک نمی تواند محصول یک حادثه دیگر باشد .هم چنان خشونت در بحرین نیز جز نا رضایتی عمومی میباشد که بعد ازقیام های تونس ومصردرسر تا سر جهان عرب حکمفر ما شد ه است  . بگفته شاهین روز نامه نگار مردم در سرک ها برآمده ومی خواهند مانند تونس ومصر حکومت های استبدادی را بر کنار کنند .اعضای اتحادیه عرب در قبال خیزش ها به این نتیجه رسیده اند که یک واقعیت نوی در جهان عرب ایجاد شده است .این واقعیت نسل نو جوانان میباشد  که می خواهند به رشد ودموکراسی دست یابند . ازین رو برای رسیدن به یک سرنوشت مشترک بین خود وعموما در جوامع عرب ایجاد همزیستی یک عمل لازمی میباشد .

در یمن از یکماه بدین سو مردم به جنبش های رهایی بخش ضد استبدادی پیوسته اند تا به حکومت سی ودو ساله علی عبداله صالح خاتمه دهند وبرای کشور شان تحول بنیادی می خواهند . گفتنی است که تظا هرات کشور های شرق میانه الهامی از قیام های مردم مصر وتونس میباشد که سر حدات لیبی را عبور کرده است . بسلسله قیام های مردمی در شمال افریقا این بار مردم لیبی دست به تظاهرات ضد دولتی زده وبا الهام از قیام های توده یی در تونس ومصر لیبیا تحت تاثیر امواج خروشان تظاهرات قرار گرفت تا دولت نزدیک به چهل ساله معمرالقذافی را سر نگون سازند . مردم با یک فرا خوان عمومی در سر تا سر لیبی  قیام را راه اندازی کردند که با خشونت رو برو گردید و قیام کننده گان 17 فوریه را روز خشم نامیده بودند  که در پی آن جنبش خود جوش مردمی لیبیا طرف پشتیبانی توده های مردم قرار گرفته روز تاروز دامنه آن در شهر ها ونواحی کشور گسترش می یابد . بنظر میرسد جنبش مردم با پیروزی نهایی برحکومت قذافی چندان فاصله ی ندارد . چنانچه معلوم است در پی گسترش خیزش های توده یی در کشور های تونس، مصر،بحرین ، لیبی و یمن ، در الجزایر نیز خیزش های مردمی برای اصلاحات ونیاز مندی های زندگی شان موج به موج شکل گسترده ی را بخود میگیرد هرچند این قیام مردمی در الجزایر با خشونت پاسخ داده شود ولی تقاضای مردم بر یک فرا خوان عموی وهمه گیر برای رهایی از ستم پا فشاری دارد .  به گزارش خبر گذاری مهردر اثر اعتراضات پیهم در اردن ، هم اکنون علایم واضیحی وجود دارد که بیانگر سقوط دولت در روز های آتی است  منابع آگاه با اشاره به فشار های جریانهای مردمی علیه حکومت اردن که این فشار ها بلاخره منجر به عدم رای اعتماد به حکومت وسقوط آن خواهد انجامید . در مجموع گفته می توان حوادث در شرق میانه همانطوریکه روابط زنجیره یی حکومات وزمامداران را بهم گره میزند در روند تاریخ جنبش ها بو ضاحت دیده می شود که همبستگی خلقهای جهان بخصوص در شرق میانه مستحکمتر از آن بود که بالایی ها ومقامات به آن حساب میکردند .روابط سیاسی ،اجتماعی وعشیره یی مردم عرب ارتباطات وتضاد هایی را در پی داشت که با بروز حادثه در یک کشور از شرق میانه نی تنها کشور های همسایه را میلرزاند بلکه سر نخ واقعات وحوادث روابط بیرونی را نیز با خود دارد . مدتی بود که موضوع بر نامه شرق میانه دید گاه تر کیه را تحولات عراق وایجاد حکومت در آن کشور تشکیل میداد ولی در طول این مدت در منطقه حوادث مهمی دیگر نیز جریان داشت که در بین مهمترین آنها می توانیم از پروژه هسته یی ایران ،مسئله اسراییل وفلسطین وتحقیقات عدلی مربوط به حادثه سوء قصد به جان رفیق حریری در لبنان نام ببریم تحریمات علاوه از ساز مان ملل در طول این مدت واکنش ایران را بر انگیخته است یکی دیگر از حوادث مهم در منطقه در خاک های مقدس،  آتش مسایل سیاسی موجود بین فلسطین واسراییل شعله ور شده است . با نزدیک شدن مرحله نهایی تحقیقات عدلی مر بوط به سوئ قصد به جان رفیق حریری نخست وزیر سابق کشور لبنان بحران موجود مابین حزب الله وگروه های سیاسی درین کشور نیز افزایش می یابد اینها حوادثی اند که با یکدیگر ارتباط میگیرد واما در دیگر کشور های شرق میانه از جمله کشور های در حال تحول ، حوادث وخیزش های خود جوش مردمی تا بدآنجایی وسیع وگسترده میشوند که رژیم هایی را عوض میکنند وبجای آنها حکومات ونظام های جدید را بو جود می آورند . جنبش های رهایی بخش در کشور های شرق میانه بیانگر اتحاد وهمبستگی مردم این کشور ها میباشد که با الهام از همدیگر طرف پشتیبانی هم قرار میگیرند .با وجود دادن قربانی های فراوان وریخته شدن خون های پاک جوانان وهمه آزادی خواهان خیزش مردمی شان را ادامه میدهند وبا خو کامه ترین دیکتاتور های خونا شام  ستمگر در کشور های شان به مقابله بر خاستند وبرای سرنگونی شان مبارزه کردند تا یکی دوی آن  را سر نگون ساختند  آنان میخواهند حکومات خود کامه را از میان بردارند وبجای آنان حکومات  قانون و دلخواه  شان را بر پا دارند.

ودموکراسی را جایگزین ظلم وبیعدالتی نمایند .آنان حکومات مردمی را بر پا میدارند تا فقر ومرض وبد بختی ریشه کن گردد مطالبات مردم در شرق میانه تا به حدی قانونی واصولی است که حتی حکومات موجود نیز به صدای حق خواهانه مردم اعتراف نموده وبه آنها و عده های اصلاحی میدهند تا دل معترضین را بدست آورند ولی موج خروشان حرکت مردمی غیر قابل توقف بوده زیرا که صدای اعتراضات مردمی دراکثر کشور های شرق میانه گوش وهوش جهانیان را مشغول بخود ساخته است وخروش مردمی  شرق میانه در سرتاسر جهان طنین افگنده است.  روزانه از بسیاری نقاط جهان حکومات وسازمان های بین المللی ونهاد های حقوق بشر وجوامع مدنی ومردمی از روند دموکراتیک مردم پشتیبانی نموده وهرگونه خشونت را تقبح میکنند .

واما گفته میشود  که ریشه های تاریخی این مسایل حاصل سر مایه گذاری  های دیرینه ایست که در زمان تسلط استعمار درین سرزمین آبیاری میشده است  . هنگامی که جهان از جنگ های بین المللی رنج می برد با لاثر آن نقشه جغرافیای جهانی تغیر کرد وکشور های کوچک نو ظهور در شرقمیانه وحاشیه خلیج ایجاد گردید وافراد وابسته ، به سر نوشت ملت های این منطقه به مثابه حاکمان  این کشور ها رویکارآمد .وابسته گان وگماشته گان دیگرکه پایه های حکومات شان را بر گرده های مردم بنا نهاده بودند تا نزدیک به نیم قرن اخیر بر سرنوشت مردم حکمروایی کردند تا اینکه دیوار های کاخ مستبدانه شان فرسوده شد وبا مشت کوبنده ومتحد مردم در مصر وتونس فرو ریخت وسلطه وبستگی از هم پاشید . گفته میتوان این انقلابات از لحاظ داخلی مولود تضاد ها   و نابرابری های فاحش اقتصادی بین اغنیا وفقرا میباشد که بی عدالتی های گوناگونی را در پی داشته است ولی از نگاه بعد خارجی منافع بیرونی هم درمسیر این بحرانات متصور است . چنانچه سر مایه گذاری بر منابع انرژی از جانب غرب ، بحران اقتصادی وتورم ، به توسعه وجبران اشاره میکند به گزارش از خبر گذاری فرانسه یکی از منابع مهمی که امریکا در منطقه داشته وبرایش حایز اهمیت است فعالیت پایگاه های نظامی اش در کشور های حوزه خلیج فارس وچند کشور عربی دیگر است این در حالی است که با بروز نا آرامی های مردمی علیه حکومات تحت الحمایه امریکا در کشور های عربی وبه رویکار آمدن حکومات جدید پنتا گون عملا ادامه فعالیت پایگاه های خود وادامه دسترسی به آنها را در شرق میانه در خطر می بیند نفوذ امریکا در شرق میانه بر اساس یک عده توافقنامه های نظامی میان واشنگتن با یک تعداد کشور های عربی بوده است که باعث میشود نیرو های امریکایی مسیر های نفت را در خلیج فارس حفاظت کنند حمله نظامیان را دریک تعداد از کشور ها از جمله در افغانستان  ،پاکستان وعراق هدف قرار دهند حدود 27 هزار نیروی امریکایی در پایگاه های نظامی در کشور های حوزه خلیج فارس مستقر هستند از جمله پایگا های نظامی امریکا در قطر ، امارات متحده عربی ،کویت وبحرین وعربستان است برای نمونه در بحرین جاییکه نیرو های امنیتی این کشور در حال سر کوب معترضان ضد دولتی هستند حدود 4 هزار نیروی امریکایی در همانجا مستقر هستند واین نا آرامی ها در بحرین میتواند در روند فعالیت نظامی امریکا در منطقه تا ثیر منفی بگذارد . به هر حال جنبش های مردمی تا اکنون مسیر موفقیت آمیزی را طی نموده است وبه آرزوی پیروزی های بزرگ  گام بر داشته میشود مهم آنست که پروسه جنبش های یاد شده  درمسیر درست واصولی خویش جریان داشته و با هوشیاری وهمبستگی لازم به پیش بروند ومردم با خیزش های خود جوش شان این حرکت های انقلابی را سمت وسو دهند، می باید مردم مصر وتونس نظام های مردمی وفراگیری را که مبتنی برعدالت ودموکراسی باشد رویکار کنند وسهم مردم در تعین حق سرنوشت شان ملموس باشد حکومات قانون وکارا ونظام های مردمی با استراتیژی روشن وعلما تنظیم شده را بو جود آورند که برای کافه ملت های شان قابل قبول باشد حکوماتی را بوجود آورند که خدمتگزار مردم باشند حکوماتی که مظهر اراده مردم ومورد پشتیبانی مردم باشند این حکومات بتوانند ریشه های ظلم ،نفاق وبیعدالتی را از میان بردارند برای نو سازی جامعه شان وباز سازی سر زمین خود با استفاده از منابع سر شار نفت کمر همت ببندند .

این در صورتی شده می تواند که جوامع یاد شده درموجودیت احزاب مترقی وطنپرست وعدالت پسند که از تمام لایه ها واقشار زحمت کش کشور وداد خواه نمایندگی کرده بتواند وبا مشارکت سرتاسری مردم در یک طیف وسیع توده های میلیونی مردم وطندوست وروشنفکر قادر گردند تا زیر ساختار های اقتصادی ودیگر ساختار های بنیادی سیاسی واجتماعی کشور شان را بنا کنند انگاه این جنبش ها به همه چیز می ارزند وارزشمندی خود را در سطح داخلی ودر سطح جهانی به اثبات رسانید ه آنگاه سر نوشت خود را بدستان توانای خودشان رقم خواهند زد  وتاریخ بر حقانیت جنبش های رهایی بخش شان آنها صحه خواهد گذاشت .        

 


February 27th, 2011


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی